blog

Czas rozwodu i po rozwodzie to dla dziecka zazwyczaj czas traumy i cierpienia. Dziecko chłonie emocje rodziców jak gąbka. Czuje się samotne, odrzucone, obwinia się za rozpad związku rodziców. Potem, po rozwodzie, przeżywa trudności w komunikacji z rodzicami.

W dorosłym życiu bolesne doświadczenia wracają. Dzieci rozwiedzionych rodziców mają niższe poczucie własnej wartości, problemy w relacjach z partnerem, trudności w komunikacji z rodzicami.

Czy można uchronić dziecko przed negatywnymi skutkami rozpadu rodziny? Do pewnego stopnia tak – jeżeli rodzice przezwyciężą negatywne emocje, ustalą zasady postępowania i będą ich konsekwentnie przestrzegać w codziennych sytuacjach.

W swojej praktyce widzę niejednokrotnie jak rodzice (często nieświadomie) wyrządzają krzywdę dziecku zarówno w trakcie jak i po rozwodzie. Często obserwuję takie zachowania jak:

• ograniczanie kontaktów drugiego rodzica z dzieckiem („raz w tygodniu w sobotę do południa”),
• budowanie negatywnego wizerunku rodzica („ojciec zawsze kłamał”),
• „obłaskawianie” dziecka, rywalizacja o jego względy („zobacz jaki fajny samochód Ci kupiłem”),
• łamanie zasad wychowania, które ustala sprawujący opieką małżonek („a u Taty mogę jeść cukierki codziennie”),
• „emocjonalny szantaż” („smutno mi że Ciebie nie ma dzisiaj tutaj”),
• stawianie przed wyborem („wybieraj, po której jesteś stronie?”),
• dyskredytowanie nowego partnera rozwiedzionego małżonka („sprytna kobieta, owinęła sobie ojca wokół palca”),
• itd.

Te i wiele innych zachowań powoduje bolesne i długoterminowe straty w psychice dziecka. Rodzice, którzy tak postępują, robią to często nieświadomie, bez złych intencji i świadomości skutków. Często nie robią tego wprost – skrzywiona mina, ton głosu, ironiczne spojrzenie w zupełności wystarczają aby przekazać dziecku co myśli rodzic.

Można to zmienić. Proszę uświadomić sobie, że mimo tylu różnic, które Państwa dzielą, dziecko pozostanie na zawsze Waszym dzieckiem. Przyjęcie i przestrzeganie pewnych zasad uchroni dziecko przed długoterminowymi skutkami oraz pozwoli Wam cieszyć się z kontaktów z nim przez całe życie.

Jeżeli są Państwo gotowi na przezwyciężenie negatywnych emocji towarzyszących rozstaniu w imię ochrony dobra dziecka – zapraszam do kontaktu. Pomogę Państwu wypracować te zasady i przećwiczyć ich stosowanie w codziennych sytuacjach.

Podczas szkolnej zabawy wydarzył się wypadek. Przez okno klasy położonej na drugim piętrze wypadł chłopak. Nie udało się go uratować. Świadkami tego tragicznego wydarzenia było kilkadziesiąt młodych osób, którym przyszło zmierzyć się z psychologicznymi skutkami tego wydarzenia.

Być może Twoje dziecko przeżyło traumę związaną ze śmiercią bliskiej osoby, było świadkiem lub uczestnikiem wypadku komunikacyjnego lub w inny sposób zetknęło się z sytuacją, przed którą chciałbyś/chciałabyś je uchronić.

Na początku wszystko jest zrozumiałe – dziecko jest smutne, małomówne. To naturalne. Podobno czas leczy rany  i rzeczywiście – po kilku tygodniach, miesiącach wszystko pozornie wraca do normy. Na twarzy dziecka znowu pojawia się uśmiech.

Ale bardzo często po dłuższym czasie, czasami nawet po latach, ujawniają się zupełnie nieoczekiwane konsekwencje: lęk wysokości, lęk przed otwartym oknem… Dorośli, którzy w dzieciństwie byli świadkami wypadków komunikacyjnych, mogą bać się podróży samochodem. Świadkowie i uczestnicy tragicznych następstw zjawisk atmosferycznych mogą odczuwać strach przed lasem, deszczem, wiatrem, burzą. Spotkałam w życiu człowieka, który odczuwał strach za każdym razem, gdy przechodził pod drzewem.

Konsekwencje “nieprzepracowanej” traumy mogą wykraczać poza niedogodności dnia codziennego. Mogą prowadzić do depresji, do zaburzeń lekowych, fobii … Co więcej, konsekwencje traumatycznych przeżyć mogą kłaść się cieniem na kolejne pokolenia.

Nauka psychologii dogłębnie bada zjawisko traumy. Na Uniwersytecie SWPS, na którym kończyłam studia psychologiczne, utworzono nawet “Centrum badań nad traumą i kryzysami życiowymi”. To dowód na to, że nauka i praktyka psychologiczna poważnie podchodzą do tematu. Psychologowie dysponują dzisiaj skutecznymi narzędziami pozwalającymi na diagnozowanie i leczenie skutków traumatycznych przeżyć.

Co mogą zrobić rodzice dziecka, które doświadczyło opisywanych sytuacji? Przede wszystkim nie bagatelizować długoterminowych objawów niezaleczonej traumy. Obniżony nastrój dziecka jest naturalną konsekwencją trudnego przeżycia. Znacznie poważniejsze potencjalne konsekwencje nie są widoczne na pierwszy rzut oka. Jeżeli rodzice widzą, że z dzieckiem dzieje się coś niedobrtego, a nie potrafią tego ująć, nazwać, okreslić to wtedy warto zasięgnąć konsultacji psychologa dziecięcego. Co zrobi psycholog? Zdiagnozuje sytuację, udzieli pomocy bezpośrednio dziecku, ale także dostarczy rodzicom narzędzi, by mogli dalej samodzielnie  pomagać i wspierać swoje dziecko w prawidłowym rozwoju. Radzenie sobie z traumą może bowiem trwać latami.

Jeżeli czytasz ten wpis, prawdopodobnie zastanawiasz się, czy i jak psycholog dziecięcy i młodzieżowy może pomóc Twojemu dziecku lub Tobie.

Psychologia dziecięca i młodzieżowa to dział psychologii zajmujący się rozwojem dziecka od okresu niemowlęcego aż do czasu wchodzenia w dorosłość. Psychologowie dziecięcy i młodzieżowi to osoby, które ukończyły 5-letnie studia psychologiczne i wyspecjalizowały się w tematyce rozwoju dziecka oraz diagnozowania i leczenia zaburzeń rozwojowych.

Konsultacja z psychologiem dziecięcym i młodzieżowym jest wskazana wtedy, gdy rodzic, opiekun, nauczyciel czy wychowawca (np. instruktor harcerski) zauważa u dziecka niepokojące zachowania. Przykładów takich zachowań jest wiele. Mogą to być: agresja, lęki, trudności z zasypianiem, bunt, moczenie nocne, skrajna nieśmiałość, skrajnie obniżony lub podwyższony nastrój, samookaleczanie się, niechęć do nauki, chodzenia do szkoły czy przedszkola, zażywanie substancji psychoaktywnych, samotność itd.

Nie każdy problem wymaga konsultacji z psychologiem dziecięcym i młodzieżowym. Dzieci mają prawo się buntować, mieć obniżony apetyt czy być smutne. Różne problemy są charakterystyczne dla poszczególnych etapów rozwojowych. Sygnałem do działania powinno być długotrwałe utrzymywanie się takich stanów, ich nienaturalna intensywność lub występowanie zachowań, które nie są typowe dla okresu rozwoju dziecka.

Krótko ujmując – do psychologa warto udać się  wtedy, gdy dziecko lub nastolatek cierpi a cierpienie to nie jest związane ze zdiagnozowaną chorobą i a podejmowane samodzielnie próby nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Zlekceważenie niepokojących objawów może mieć długotrwałe i bolesne skutki dla dziecka, a w przyszłości dorosłego. Wielu dorosłych, których spotykam, zmaga się z poważnymi problemami, których źródła tkwią w ich dzieciństwie. Problemy te nierzadko prowadzą do wykluczenia społecznego, depresji, konfliktów, niechcianej samotności, trudności w osiągnięciu poczucia szczęścia, spełnienia, nawiązywania satysfakcjonujących relacji, znalezienia partnera itp.

Psycholog dziecięcy i młodzieżowy posiada szereg praktycznych instrumentów, które pozwalają na określenie faktycznych przyczyn problemów dziecka i skuteczne ich przezwyciężenie. Instrumenty te rozwijane są w praktyce i nauce psychologii, a ich skuteczność podlega ciągłej weryfikacji. Warto z nich skorzystać, ponieważ ich prawidłowe zastosowanie wpływa na trafność diagnozy i późniejszej terapii.

Na czym polega problem Państwa dziecka?